Hòa bình tại Libya tùy thuộc nhiều vào yếu tố bộ tộc

04 Tháng Chín 201112:00 SA(Xem: 29077)
Hòa bình tại Libya tùy thuộc nhiều vào yếu tố bộ tộc


Hòa bình tại Libya tùy thuộc nhiều vào yếu tố bộ tộc

image001_112

 

 








Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton (P), ông Mustafa Abdel Jalil, chủ tịch Hội đồng Chuyển tiếp, và ông Mahmoud Jibril nhân vật số hai, tham dự hội nghị tại Paris, ngày 01/09/2011

REUTERS/ Gonzalo Fuentes

Tú Anh

Sự sụp đổ của chế độ độc tài Kadhafi củng cố niềm tin vào trào lưu cách mạng Mùa Xuân Ả Rập nhất là ở Syria, nhưng con đường tái lập hòa bình tại Libya còn nhiều lắm chông gai. Hội đồng Quốc gia Lâm thời cam kết tổ chức tổng tuyển cử trong 8 tháng tới, sẽ phải từng bước tháo gỡ các cột trụ của chế độ cũ và phải mời các bộ tộc hợp tác trong tinh thần hòa giải. Đặc biệt là các bộ tộc ở phía Tây đã đóng vai trò quyết định trong chiến dịch tấn công Tripoli.

Tại Paris, theo sáng kiến của Pháp và do Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy và Thủ tướng Anh David Cameron đồng chủ tọa, khoảng 60 phái đoàn quốc tế tham dự hội nghị « các nước bạn của Libya » để nâng đỡ chính quyền lâm thời trong tiến trình tiếp thu đất nước và xây dựng một chế độ dân chủ.

Theo AFP trích dẫn một nhà ngoại giao Pháp thì « một trang sử mới đã mở ra, trang sử xây dựng một nước Libya dân chủ. Chính quyền lâm thời đã cam kết và chúng ta sẽ hậu thuẫn họ ». Một nhà ngoại giao Anh thì nhấn mạnh « đây là cơ hội để quốc tế quan sát xem Hội đồng Quốc gia Lâm thời muốn xây dựng đất nước như thế nào và muốn được giúp đỡ ra sao ».

Phần tài chính, ưu tiên số một, đang được quốc tế thực hiện qua việc hủy bỏ các biện pháp phong tỏa tài sản của Kadhafi cất dấu ở Tây phương.

Nhưng thử thách lớn nhất là làm sao tái lập hòa bình tại một quốc gia mà trong suốt 41 năm qua bị một gia đình và một vài bộ tộc thống trị.

Sau các cuộc nổi dậy thành công tại Tunisia và Ai Cập, chỉ trong vòng vài tuần lễ đã đánh đổ hai nhà độc tài, nhiều quan sát viên ngỡ rằng tình hình cũng sẽ diễn biến nhanh chóng tại Libya với cuộc nổi dậy 17/02/2011 tại Benghazi và Tripoli.

Nguyệt san Le Monde Diplomatique, số tháng 9/2011, trong bài « các điều kiện để đoàn kết quốc gia » nhắc lại mọi người đã vui mừng khi thấy từng đoàn chiến binh nghiệp dư đi xe vận tải nhỏ mui trần ào ạt tiến về Tripoli, mặt mũi phấn khởi. Người ta tưởng đã chỉ cần hai ngày là sẽ « giải phóng » Tripoli.

Nhưng rồi phải mất hơn 6 tháng nội chiến, với 8 ngàn phi vụ của NATO, mặt trận Brega và Misrata không thay đổi. Cố gắng của dân chúng ở phía Đông là nỗ lực chính nhưng phải chờ đến khi có sự tham gia của các bộ tộc phía Tây (Zintan) thì chiến sự mới nhanh chóng nghiêng về phe nổi dậy. Chỉ vào hôm sau là Tripoli thất thủ và gia đình đại tá Kadhafi phải bỏ chạy.

Vì những nguyên nhân sâu xa nào mà chế độ Kadhafi tồn tại lâu dài và phong trào đối lập phải hy sinh hơn 3000 người mới đánh đuổi được ?

Để có thể xây dựng một chế độ dân chủ và hòa bình những tác nhân mới phải giải quyết được những thách thức lớn lao nào ?

Nhà báo Patrick Haimzadeh của Le Monde Diplomatique cho rằng chính quyền mới cần phải dẹp bỏ ba « cột trụ của chế độ Kadhafi » mà ông ta đã dựa vào để củng cố chế độ.

Ba cột trụ đó là Hội đồng cách mạng, một loại « Hồng vệ binh » của Mao Trạch Đông, hay đảng Baas của nhà độc tài Irak Saddam trước đây, hoặc đảng Baas của lãnh đạo Syria hiện nay, dùng để trấn áp « thù trong giặc ngoài » của bạo chúa.

Chính thành phần này đã thẳng tay trấn áp các cuộc biểu tình đầu tiên tại Libya ngày 15/02 năm nay và do vậy đã đưa tới cuộc tổng nội dậy võ trang hai ngày sau đó.

Cột trụ thứ hay là « vệ binh cộng hòa » quyết tử bảo vệ gia đình Kadhafi chia ra thành nhiều tiểu đoàn. Một số đơn vị đã chạy theo phe nổi dậy nhưng phần lớn sĩ quan trung thành rút về vùng thủ đô.

Đây là những người thuộc bộ tộc Kadhafa và Magariha được chế độ cho hưởng nhiều đặc quyền đặc lợi, nhà cửa, xe hơi,tiền bạc, du lịch nước ngoài…

Các đơn vị này đã « tận trung » suốt hai tháng chiến trận tấn công vào phe nổi dậy ở các thành phố phía tây. Hai người con trai của đại tá Kadhafi là Khamis và Mouatassim, mỗi người chỉ huy một lữ đoàn.

Cột trụ cuối cùng phải hóa giải là tâm lý bộ tộc và địa phương mà ưu quyền đặc lợi là lý do phải bảo vệ chế độ bằng mọi giá.

Tuy đã lật đổ Kadhafi nhưng lối ra của cuộc nội chiến Libya là một thách thức có nhiều bất trắc. Gần như người dân nào cũng có vũ khí trong bối cảnh non kém ý thức chính trị và tinh thần địa phương, bộ tộc vẫn quan trọng hơn quyền lợi quốc gia.

Giáo sư Nguyễn Văn Huy, Đại học Paris 7

 

01/09/2011

 

Nghe (09:48)

 

 

 

Để tìm hiểu thêm , RFI đặt câu hỏi với nhà báo kiêm giáo sư dân tộc học Nguyễn Văn Huy, đại học Paris 7.

 (Nguồn: RFI)

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
26 Tháng Giêng 2023(Xem: 2906)
"Cách đây hơn 50 năm, chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Lyndon Baines Johnson tuyên bố "súng là công cụ chính gây nên cái chết của giới tội phạm Mỹ" và nói rằng vấn đề này "chính là kết quả từ thái độ bình thường của nền văn hóa chúng ta đối với súng đạn và di sản công dân được trang bị vũ khí, tự bảo vệ mình".
03 Tháng Mười Một 2022(Xem: 3054)
"Bắt đầu từ cuộc bầu cử tổng thống năm 2000, báo đài ở Mỹ bắt đầu sử dụng hai màu xanh và đỏ để phân biệt ảnh hưởng của hai đảng tại các tiểu bang."
14 Tháng Mười 2022(Xem: 3696)
"Trước khi chết, Sarina Esmailzadeh, 16 tuổi, nói rằng thế hệ của cô muốn sống như những người trẻ ở New York"
12 Tháng Mười 2022(Xem: 3587)
"Vụ nữ đại gia Trương Mỹ Lan, chủ nhân tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bị bắt trong một vụ án kinh tế sẽ là bước đầu tiên để khui ra và ‘đốt lò’ các vị tai to mặt lớn từ đương chức đến đã nghỉ hưu, theo nhận định của nhiều nhà quan sát ở Việt Nam."
10 Tháng Mười 2022(Xem: 3423)
"Một cuốn sách của hai tác giả Phương Tây nêu ra ba lý do khiến nền tảng quyền lực của Đảng Cộng sản và Nhà nước XHCN ở Việt Nam rất bền vững."
17 Tháng Chín 2022(Xem: 3245)
"Giờ đây, tuy vẫn làm chủ cuộc chơi, nhưng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đang phải đối mặt với nhiều đợt sóng ngầm trong nội bộ. “Bộ Tam” về tổng thể, tuy không còn cố kết với nhau như cách đây mấy tháng. Các chân ghế của “Bộ Tam” cũng đang lần lượt bị rung lắc dữ dội."
13 Tháng Chín 2022(Xem: 3006)
"Nhiều sự kiện thời sự khiến tiểu nhân chợt nhớ Nguyễn Công Hoan (1903 – 1977) và “Người ngựa, ngựa người” - truyện ngắn khoảng 3.000 chữ, viết đầu thập niên 1930, lúc Việt Nam còn thuộc Pháp, kể lại đêm giao thừa của một người phu kéo xe - của cụ (1)..."
08 Tháng Chín 2022(Xem: 2917)
"Năm 1904, Halford John Mackinder – nhà địa lý học người Anh – từng nói: « Ai thống trị được "Heartland" thì chỉ huy cả thế giới »... Hơn một thế kỷ sau, cuộc chiến giành « Heartland » giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra gay gắt hơn bao giờ hết."
12 Tháng Tám 2022(Xem: 3152)
“Không có ai được quyền đứng trên luật pháp ở đất nước này”, ông Merrick Garland, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã nói như thế vào ngày 20/7, khi được các phóng viên hỏi."
07 Tháng Bảy 2022(Xem: 3170)
"Nhan đề trang bìa nhiều báo tập trung vào các hiểm họa hàng đầu với thế giới đương đại. Courrier International nói về nạn đói đe dọa các quốc gia nghèo nhất với việc Nga sử dụng "vũ khí lúa mì". L’Express ám ảnh bởi nỗi lo sợ "bội chi ngân sách công" không sớm thì muộn dẫn đến thảm họa."
SINH HOẠT
MINH XÁC QUAN ĐIỂM
- Website do một ít Thụ Nhân chung sức, dù rộng mở đến tất cả đồng môn trong tình thân hữu, nhưng không nhân danh hay đại diện tập thể nào.

- Quan điểm của bài viết trong Diễn Đàn là của cá nhân tác giả, không hẳn phản ánh quan điểm chung của Ban Biên Tập và những người tham gia Diễn Đàn.
KHÁCH THĂM VIẾNG
99,468