Khủng hoảng niềm tin vào kinh tế Việt Nam

Cập nhật: 14:42 GMT - thứ hai, 31 tháng 10, 2011

Kinh tế ảm đạm đang ảnh hưởng đến cuộc sống người dân, nhất là dân lao động

Trong một bài báo đưa ra hôm thứ Hai 30/10, phóng viên Didier Lauras của hãng thông tấn AFP đã nhận định: nền kinh tế Việt Nam đang đối diện với sự mất lòng tin ở tất cả các thành phần của nền kinh tế.

Trong bản tin có tựa đề ‘mô hình kinh tế trong khủng hoảng niềm tin toàn diện’, Lauras cho rằng thách thức này thậm chí còn nghiêm trọng hơn các thách thức mà Chính phủ Việt Nam hiện đang đối phó là lạm phát phi mã và đồng tiền rơi tự do.

Hồi đầu năm, Đảng Cộng sản cầm quyền đã áp dụng các chính sách kinh tế khắc khổ để đối phó với tình trạng lạm phát vốn đã lên đến 23% vào tháng Chín, thâm hụt thương mại ở mức 12,4 tỷ đôla vào cuối năm 2010 và tiền đồng đã bị phá giá đến bốn lần trong vòng 15 tháng, bài báo nhắc lại.

Với lãi suất hiện nay đã vượt qua mức 20%, các chuyên gia tin rằng kinh tế Việt Nam còn trải qua ít nhất 18 tháng rất khó khăn nữa.

“Những gì hiện đang xảy ra ở Việt Nam là một cuộc khủng hoảng lòng tin,” bài báo dẫn lời một nhà đầu tư nước ngoài ở Thành phố Hồ Chí Minh nhận xét.

“Cái giá phải trả là rất lớn."

Tuy nhiên nhà đầu tư này cũng cho rằng các biện pháp thắt lưng buộc bụng là cần thiết.

Bị ám ảnh bởi tốc độ tăng trưởng trong 20 năm qua, ghen tị với thành công của nước láng giềng Trung Quốc, Chính phủ Việt Nam đã phản ứng với cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 bằng cách bơm thêm tiền vào nền kinh tế làm tăng bong bóng đầu cơ.

Biểu tượng của sự thất bại của nền kinh tế quốc gia là việc tập đoàn tàu thủy Vinashin của nhà nước đã đổ vốn đầu tư gấp nhiều lần nhằm kéo dài tình trạng gần như phá sản với các khoản nợ lên đến 4,4 tỷ đôla.

Trong khi đó, thị trường chứng khoán TP HCM vốn ra đời hơn 10 năm trước trong sự chào đón của các nhà đầu tư, đã chạm đáy. Tháng Tám năm 2011, chỉ số VN-Index đã rơi xuống mức thấp nhất từ trước đến nay, thấp hơn đến ba lần mức thấp kỷ lục trong năm 2007 khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới.

Mất cân bằng

“Cũng giống như trong các lĩnh vực khác, các cuộc cải cách không theo kịp nhịp độ của nền kinh tế,” Jonathan Pincus, người đứng đầu chương trình giảng dạy kinh tế Fullbright ở TP HCM, nói.

“Ai cũng hiểu là cần phải có một chiến lược mới nhưng không ai đưa ra được một cấu trúc chính trị mạch lạc,” ông nói thêm.

Vào tháng Giêng năm 2011, giới chức trách Việt Nam đã thừa nhận sự cần thiết phải có một mô hình kinh tế mới. Tuy nhiên, không ai nêu ra được cái gì cụ thể cả.

Từng được ca ngợi là ‘con rồng Châu Á’ kế tiếp, sự phát triển của Việt Nam dựa trên việc tận dụng tài nguyên đất đai còn chưa được khai thác hết và nguồn nhân lực dồi dào. Tuy nhiên Việt Nam vẫn chưa bước vào giai đoạn phát triển kế tiếp.

Chuyên gia Jonathan Pincus nhận xét rằng thâm hụt thương mại khổng lồ hiện nay chứng tỏ mô hình tăng trưởng của Việt Nam giờ đã lỗi thời.

Ông nói: "Việt Nam đang bế tắc trong việc sản xuất chỉ có ngần ấy mặt hàng... cà phê, gạo, hạt điều, giấy, giàu dép và đồ may mặc. Việt Nam đang gặp khó trong việc chuyển sang các hàng hóa có giá trị gia tăng cao hơn mà lại phải nhập khẩu từ Trung Quốc."

Ở một quốc gia vẫn còn bị ảnh hưởng bởi văn hóa không minh bạch, thì giới chức rất thận trọng khi nói về tình hình thật sự của nền kinh tế.

Dư trữ ngoại hối chính thức chỉ giúp Việt Nam trụ được không quá tám tuần lễ. Một vài ngân hàng nhà nước đang gánh nặng nhiều khoản nợ xấu và một số nhà quan sát đang lo sợ rằng việc này sẽ dẫn đến một vụ Vinashin khác, nhà báo Lauras nhận định.

Mới đây, phòng thương mại và công nghiệp Châu Âu ở Việt Nam đã công bố chỉ số đánh giá môi trường kinh doanh ở Việt Nam vốn ở mức thấp trong quý thứ ba liên tiếp.

Điều này chứng tỏ rằng “các biện pháp nhằm bình ổn nền kinh tế (vĩ mô) cho đến nay đã thất bại trong việc trấn an những lo sợ của cộng đồng kinh doanh,” phòng thương mại và công nghiệp Châu Âu nhận định.

Người Việt Nam dường như cũng không mấy tin tưởng vào triển vọng của nền kinh tế nước mình. Họ có xu hướng tìm nơi trú ẩn ở vàng. Trong những tháng vừa qua, người dân Việt Nam tranh nhau mua vàng và đô la. Ngay cả các ngân hàng trong nước cũng vậy. Theo một nguồn tin nước ngoài, các ngân hàng này đã đầu cơ rất nhiều, góp phần đe dọa đồng nội tệ.

“Mọi người đều chạy theo một xu hướng có thể duy nhất: bán tiền đồng. Tất cả mọi người: các hộ gia đình, các doanh nghiệp, các công ty nhà nước, các viên chức đều bán tiền đồng,” một cán bộ ngoại giao giấu tên cho biết.

Hiện nay nhà chức trách Việt Nam đang bị dồn đến chân tường với yêu cầu mạnh mẽ phải làm cho nền kinh tế cân bằng trở lại, tác giả bài báo nhận định.

Muốn nhưng chưa làm được

Tiền đồng đang đứng trước áp lực nghiêm trọng

Trao đổi với BBC, ông Lý Quý Trung, tổng giám đốc chuỗi nhà hàng Phở 24, nói rằng cả chính phủ và người dân không ai mong muốn nền kinh tế Việt Nam mãi dựa vào lao động tay chân và và khai thác tài nguyên thiên nhiên.

“Nhà nước cũng có tư duy muốn từ điểm A đi đến điểm B nhưng trên thực tế chưa làm được,” ông nói.

Nguyên nhân của tình trạng này, theo ông Trung, là cơ sở hạ tầng của Việt Nam chưa cho phép. Cơ sở hạ tầng ở đây cũng bao gồm các yếu tố mềm như giáo dục đào tạo, cách tư duy, khả năng quản trị, năng lực nhân lực, đều chưa phù hợp.

Ông Trung cho biết hiện nay công việc kinh doanh của ông đang gặp rất nhiều khó khăn và ông cũng đang lo lắng trước tình hình kinh tế vĩ mô của đất nước.

Ông cũng nói là gần đây việc kinh doanh của ông chẳng tiến triển được bao nhiêu so với hồi đầu năm.

“Tôi không chắc lắm liệu các giải pháp của chính phủ có hiệu quả,” ông nói, “Các giải pháp đưa ra thường mang tính đối phó nhiều hơn và chủ yếu là phản ứng lại thị trường.”

Tuy nhiên ông tin tưởng những khó khăn này chỉ mang tính chất giai đoạn và ‘chỉ kéo dài 1,2 hoặc 3 năm chứ không thể đến 5,7 năm’ vì hiện nay ‘nhà nước cũng đang tìm cách tháo gỡ’.

“Cá nhân tôi vẫn tin vào nền kinh tế Việt Nam,” ông nói.

“Tình hình khó khăn hiện nay là của thế giới, chứ không của riêng Việt Nam,” ông nói thêm.

Tại Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ Ba hồi đầu tháng 10 để bàn về tình hình kinh tế-xã hội đất nước, Ban chấp hành trung ương Đảng đã đánh giá là Việt Nam đã ‘đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng’ với việc tăng GDP chín tháng đầu năm đạt gần 6%, sản lượng lương thực và xuất khẩu gạo ‘đạt mức kỷ lục’, sản xuất công nghiệp ‘tăng trưởng khá’, chỉ số giá tiêu dùng ‘có xu hướng giảm’, thu ngân sách và xuất khẩu ‘tăng cao’, bội chi ngân sách và nhập siêu ‘giảm dần’, thị trường ngoại hối và tỉ giá ngoại tệ ‘từng bước ổn định’, dự trữ ngoại hối ‘tăng trưởng khá’ trong khi cán cân thanh toán quốc tế ‘được cải thiện’.

Đảng cũng xác định trong năm năm tới sẽ đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng tái cấu trúc lại nền kinh tế bao gồm tái cấu trúc đầu tư với trọng tâm là đầu tư công, tái cấu trúc ngân hàng và tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước.

(Nguồn: bbc co.uk)